Beton işləri

Tikinti sahəsində düşünülmüş və planlı şəkildə atılan hər addım, illərlə davamlı qalacaq nəticələrə səbəb olur. Bu nəticələrin bəlkə də ən vacib təməli isə betondur. İstər həyət evinin döşəməsi, istər çoxmərtəbəli bina, istərsə də sənaye müəssisəsi olsun. Onların hamısının dayağında, döşəməsində və divarlarının içində beton var.
Beton sadəcə sement, su, qum və çınqıldan ibarət bir qarışıq deyil. Bu material təhlükəsizlik, dayanıqlılıq və uzunömürlülük deməkdir. İnsanlar bəzən düşünür ki, beton işləri yalnız iri tikinti şirkətlərinin maraq dairəsindədir. Halbuki bu xidmətə fərdi şəkildə həyətində səliqəli bir yol düzəltmək istəyən vətəndaş da ehtiyac duyur, obyekt tikən sahibkar da.
Bəziləri betonu yerində qarışdırmağı düşünür. Amma bu zaman vaxt itkisi, keyfiyyət problemi və texniki çatışmazlıqlar ortaya çıxır. Bu yazıda sizə beton işlərinin növləri, sifariş prosesi, qiymətlərə təsir edən amillər, betonun hazırlanmasında diqqət yetiriləcək məqamlar və XiDMETLER.AZ saytında bu xidməti necə əldə edə biləcəyiniz haqqında geniş və izahlı məlumat təqdim olunacaq.

Beton işlərinin növləri

Beton işləri tək bir növdən ibarət deyil. Hər tikinti layihəsi özünəməxsus xüsusiyyətlərə və tələblərə malik olduğu üçün istifadə olunan beton növləri də dəyişir. Tikintinin miqyası, məqsədi, yerləşdiyi coğrafi ərazi, mühəndislik tələbləri və istismar müddəti kimi amillər betonun növünün və tətbiq texnologiyasının müəyyən edilməsində əsas rol oynayır. Beton işlərinin düzgün seçilməsi həm tikintinin keyfiyyətinə, həm də uzunömürlülüyünə birbaşa təsir edir. Bu səbəbdən tikinti sahəsində çalışan mütəxəssislər beton növləri barədə dəqiq məlumata sahib olmalıdır.

Döküm beton işləri

Ən çox istifadə edilən və ənənəvi sayılan beton növüdür. Bu üsulda əvvəlcədən hazırlanmış qəliblərin içərisinə xüsusi qarışıq halında olan beton tökülür. Müəyyən müddət ərzində sərtləşməsi üçün gözlənilir. Qəliblər istənilən formada ola bilər və tikintinin ehtiyacına uyğun dizayn olunur. Döküm beton üsulu ilə yolların çəkilməsi, plitələrin hazırlanması, yeraltı sığınacaqların inşası, anbarların döşəmələri və binanın ümumi skeletinin qurulması həyata keçirilir. Bu texnika sadəliyi və geniş tətbiq sahəsi ilə seçilir. Qəliblər söküldükdən sonra əldə edilən struktur möhkəm və formasını qoruyan olur. Döküm beton işləri müəyyən qədər səth müalicəsi və texniki təmir tələb etsə də, uzunmüddətli istifadə üçün əlverişlidir. Bu üsul, həm kiçik miqyaslı tikililərdə, həm də iri sənaye layihələrində istifadə oluna bilər.

Monolit beton işləri

Monolit beton işləri tikintidə vahid və yeknəsək struktur əldə etmək üçün istifadə olunur. Bu üsulda, bir neçə blokdan ibarət tikinti əvəzinə, bütöv və kəsiksiz bir beton səth yaradılır. Monolit üsul sayəsində struktur daha möhkəm, zəlzələyə və ətraf mühit təsirlərinə qarşı daha davamlı olur. Xüsusilə çoxmərtəbəli binaların bünövrələrinin tökülməsində, tunel tikintisində, su bəndlərinin və körpü dayaqlarının qurulmasında bu üsuldan geniş şəkildə istifadə edilir. Monolit beton işləri zamanı beton bir neçə mərhələdə deyil, ardıcıl və fasiləsiz olaraq tökülür. Bu isə nəticədə daha sıx, çatlamaya qarşı davamlı və möhkəm beton quruluşun formalaşmasına imkan verir. Bu üsul vasitəsilə beton konstruksiyanın sızdırmazlıq və izolyasiya keyfiyyətləri də artır. Monolit beton texnologiyası yüksək tikinti standartlarına cavab verir. Xüsusilə müasir memarlıq layihələrində üstünlük təşkil edir.

Armaturla gücləndirilmiş beton

Armaturla gücləndirilmiş beton sadə betonun mexaniki dayanıqlığını artırmaq üçün istifadə edilən kompleks texnologiyadır. Bu növdə betonun içinə xüsusi metal çubuqlar yerləşdirilir. Armaturun əsas vəzifəsi betonun əyilmə, gərginlik və dartılma qüvvələrinə qarşı daha davamlı olmasını təmin etməkdir. Çünki beton özü təzyiqə qarşı çox dözümlü olsa da, əyilmə və dartılma qüvvələrinə qarşı zəifdir. Armatur bu boşluğu dolduraraq onu daha balanslı və dözümlü hala gətirir. Bu növ beton işləri adətən zəlzələyə meyilli ərazilərdə, yüksək təzyiq və mexaniki yüklənmənin olduğu konstruksiyalarda tətbiq edilir. Məsələn, körpülər, çoxmərtəbəli binaların daşıyıcı kolonları, avtomobil yollarının əsas hissələri və metro stansiyaları bu texnologiya ilə inşa edilir. Armaturla gücləndirilmiş betonun istifadəsi uzunömürlü tikinti təmin etməklə yanaşı, strukturun təhlükəsizlik səviyyəsini də artırır. Qabaqcıl mühəndislik texnologiyaları ilə birlikdə istifadə edildikdə bu beton növü inşaat sahəsində ən etibarlı seçimlərdən birinə çevrilir.

Beton qiymətləri

Beton qiymətləri sabit bir göstəriciyə malik deyil. XiDMETLER.AZ saytı tikinti bazarındakı dinamikaya, material təminatına və layihənin yerləşdiyi əraziyə əsasən qiymət siyasəti formalaşdırır. Hər bir tikinti layihəsi üçün tələb olunan betonun növü, həcmi, keyfiyyəti və çatdırılma şərtləri qiymətə birbaşa təsir göstərir. Mövsümi faktorlar, tikinti sahəsində olan tələbatın səviyyəsi və yerli istehsal imkanları da betonun maya dəyərinə təsir edən əsas komponentlər sırasındadır. Betonun qiymətinin düzgün təyin olunması layihənin ümumi büdcəsinin optimallaşdırılması üçün vacibdir.

Marka və keyfiyyət fərqləri

Beton markası onun sıxlıq dərəcəsini və daşıyıcı qabiliyyətini müəyyən edən əsas göstəricidir. C15, C20, C25, C30, C35 və C40 kimi müxtəlif markalar arasında fərq yalnız adlandırmada deyil, həm də fiziki və mexaniki dayanıqlıq səviyyəsində özünü göstərir. Aşağı markalı beton daha çox köməkçi tikililərdə və az yük daşıyan hissələrdə istifadə olunur və qiymət baxımından daha münasibdir. C35 və C40 kimi yüksək markalar isə böyük yük daşıyan strukturlar, körpü dayaqları, çoxmərtəbəli binaların daşıyıcı hissələri üçün nəzərdə tutulur. Bu markalar xüsusi tərkibə malik olduqları üçün həm istehsal, həm də keyfiyyətə nəzarət baxımından daha çox resurs tələb edir. Bu səbəbdən marka yüksəldikcə, həm betonun gücü artır, həm də onun qiyməti nəzərəçarpacaq dərəcədə bahalaşır. İstehlakçıların seçim edərkən sadəcə qiymətə deyil, layihənin texniki tələblərinə əsaslanaraq uyğun markanı seçməsi vacibdir.

Logistika və çatdırılma məsafəsi

Betonun qiymətinə təsir edən mühüm amillərdən biri də onun çatdırılma məsafəsidir. Beton ağır və dövrü olmayan material olduğuna görə onu uzaq məsafələrə daşınmaq həm texniki, həm də maliyyə baxımından çətinlik yaradır. Əgər beton istehsal məntəqəsi tikinti sahəsinə yaxın yerləşirsə, bu zaman nəqliyyat xərcləri minimum səviyyədə olur və qiymət daha sərfəli şəkildə formalaşır. Lakin betonun şəhərdən kənarda yerləşən layihələrə çatdırılması əlavə yanacaq sərfiyyatı, zaman itkisi və bəzən xüsusi icazə və yol şərtləri səbəbindən qiymətə ciddi təsir göstərir. Bu kimi hallarda betonun bir kubmetri üçün nəqliyyat əlavəsi 10-20% arasında dəyişə bilər. Tikinti sahəsinə giriş şəraitinin çətin olması, əlavə nasos və ya beton mikseri istifadəsi kimi texniki detallarda qiymət artımına səbəb olur. Bu baxımdan layihənin coğrafi yerləşməsi və logistik imkanları betonun son qiymətində mühüm rol oynayır və sifarişçi bu detalları əvvəlcədən nəzərə almalıdır.

Sifarişlə beton kimlər üçün uyğundur?

Hazır betonun sifarişi, müasir tikinti işlərində getdikcə daha çox üstünlük verilən bir yanaşmadır. Əvvəllər betonun tikinti sahəsində qarışdırılması geniş yayılmışdır. Texnologiyanın inkişafı, zamanın dəyərinin artması və keyfiyyətə olan tələb bu ənənəvi üsulun yerini sifarişlə beton çatdırılmasına verib. Sifarişlə beton almaq yalnız iri həcmli layihələr üçün deyil, həm də kiçik miqyaslı şəxsi tikinti işləri üçün də əlverişli seçimdir. Həm vaxt, həm zəhmət baxımından qənaət təmin etməsi, həm də betonun daha homogen və standartlara uyğun hazırlanması bu yanaşmanın əsas üstünlüklərindəndir.

Sıravi müştərilər üçün beton sifarişi

Həyət evində sadə bir döşəmə, dekorativ divar, hovuz, oturacaq və ya hasar inşa etmək istəyən şəxslər üçün hazır betonun sifarişi mühüm üstünlüklər qazandırır. Əgər siz tikintini özünüz həyata keçirirsinizsə və ya az sayda ustaya etibar edirsinizsə, betonun yerində qarışdırılması həm vaxt aparır, həm də bərabər keyfiyyət əldə etmək çətin olur. Sifarişlə gələn beton isə texniki nəzarət altında, standart nisbətlərdə hazırlanır. Müəyyən edilmiş vaxtda ünvanınıza çatdırılır. Bu zaman siz artıq qarışımın düzgünlüyü, su-sement nisbəti və digər texniki məsələlər barədə düşünməyə məcbur qalmırsınız. Hazır beton həm də əlavə avadanlıq və əmək xərclərindən azad olmağa imkan verir. Ən əsası, işin vaxtında və yüksək keyfiyyətlə başa çatdırılması təmin olunur.

Tikinti şirkətləri üçün böyükhəcmli beton sifarişləri

Peşəkar tikinti şirkətləri və podratçılar üçün böyük həcmdə beton tələbatı olduqda sifarişlə betonun çatdırılması zərurətə çevrilir. Gün ərzində 10, 20, hətta 50 kubmetr və daha artıq beton tələb olunan iri tikinti layihələrində betonun yerində hazırlanması nəinki fiziki olaraq mümkünsüzdür. Hətta bu üsul ciddi vaxt və keyfiyyət itkiləri ilə nəticələnə bilər. Hazır beton istehsalçıları bu tələbatı qarşılayacaq həcmdə resurslara və texnikaya malikdirlər. İstehsal olunan beton tikinti sahəsinə xüsusi mikser maşınlarla çatdırılır. Bəzən isə nasos vasitəsilə birbaşa qəliblərə vurulur. Bu yanaşma həm işçi heyətinin səmərəliliyini artırır, həm də tikintinin vaxt qrafikinə uyğun şəkildə irəliləməsinə imkan verir. Zavod şəraitində istehsal olunan beton keyfiyyətə dair ISO və digər beynəlxalq standartlara cavab verdiyinə görə böyük layihələrdə texniki nəzarət prosesini də asanlaşdırır. Tikinti şirkətləri üçün bu, həm də daha etibarlı, hesabatlı və planlaşdırıla bilən tikinti prosesi deməkdir.

Beton sifarişi zamanı nəyə diqqət edilməlidir?

Beton sifariş edərkən diqqət yetirilməli olan bəzi vacib məqamlar var. Bu detallara önəm verilməməsi həm işin keyfiyyətinə, həm də ümumi tikinti prosesinə ciddi təsir edə bilər. Əvvəla, düzgün planlaşdırma uğurlu nəticənin açarıdır. Planlaşdırma yalnız sifarişin verilməsi ilə bitmir, onun miqdarından tutmuş çatdırılma vaxtına, döküm sahəsinin hazırlanmasına qədər bütün mərhələləri əhatə edir.Ən əsas məsələlərdən biri miqdarın düzgün hesablanmasıdır. Tikinti sahəsinin ölçüləri nəzərə alınaraq, nə qədər beton lazım olduğunu əvvəlcədən müəyyənləşdirmək lazımdır. Əgər hesablamalar düzgün aparılmazsa və artıq beton sifariş olunarsa, bu həm maddi israfla nəticələnəcək, həm də istifadəyə yararsız materialın artıqlığı yaranacaq. Betonun az sifariş olunması halında isə işin yarımçıq qalma riski var. Bu da sonradan əlavə sifariş, gecikmə və əlavə nəqliyyat xərcləri deməkdir.
Digər önəmli məqam vaxtında çatdırılma və döküm planıdır. Beton qarışdırıldıqdan sonra onun yerə tökülməsi üçün məhdud zaman aralığı mövcuddur. Adətən bu müddət 1-2 saatı keçməməlidir. Əgər beton uzun müddət daşınarsa və ya döküm üçün sahə vaxtında hazırlanmazsa, qarışıq sərtləşməyə başlayır və bu, onun keyfiyyətinə mənfi təsir göstərir. Belə olan halda həm möhkəmlik azalır, həm də çatlar və digər texniki problemlər yaranır.Bu səbəbdən beton sifariş edərkən işin bütün mərhələlərinin əvvəlcədən planlaşdırılması, çatdırılma saatlarının razılaşdırılması və döküm sahəsinin vaxtında hazır olması son dərəcə vacibdir.